روزه گرفتن صحابه و تابعین در روز عاشورا

صحابۀ کرام ش روز عاشورا را قبل از فرض شدن رمضان روزه می‌گرفتند چونکه پیامبر ص آنها را به روزه گرفتن اینروز ترغیب نموده بود ولی بعد از فرض شدن رمضان روزه گرفتن عاشورا اختیاری باقی ماند بعضی از صحابه این روز را روزه می‌گرفتند و بعضی از آنها روزه نمی گرفتند، آن عده از صحابه ش که این روز را روزه می‌گرفتند عبارتند از: ابوبکر صدیق، عمر فاروق، علی بن ابی طالب، عبدالرحمن بن عوف، ابو موسی اشعری، قیس ابن سعد، اشعث بن قیس، عبد الله بن عباس، معاویه بن ابی سفیان، شقیق بن سلمه ش أجمعین. و از تابعین ابن سیرین، ابن شهاب زهری، ابو اسحق سبیعی، علی بن حصین، سعید بن جبیر و طاوس رحمهم الله أجمعین این روز را روزه می‌گرفتند[۶۸] .

پیامبر ص و یارانش اهتمام خاصی به روزۀ عاشورا داشتند و مردم را به روزه گرفتن تشویق و ترغیب می‌نمودند، ابن مسیب می‌گوید: پیامبر ص، و ابوبکر و عمر ب به روزه گرفتن روز عاشورا امر می‌نمودند[۶۹] . حضرت عمر فارقس شخصی را نزد حارث بن هشام فرستاد تا اینروز را روزه بگیرد و خانواده اش را نیز به روزه گرفتن امر نماید[۷۰] .

چنانکه علی بن ابی طالب و ابو موسی اشعری ب به روز گرفتن روز عاشورا امر می‌نمودند، اسود بن یزید می‌گوید: هیچکس را مانند علی بن ابی طالب و ابو موسی ندیدیم که به روزه گرفتن عاشورا امر نماید[۷۱] ابو معاویه می‌گوید: از حضرت علیس شنیدم که در روز عاشورا اعلان می‌نمود: ای مردم اگر کسی چیزی خورده باشد پس باقیماندۀ روز را روزه بگیرد،۵ همچنین روایت است که علیس امر می‌فرمود تا روز نهم و یازدهم با روز دهم احتیاطاً روزه گرفته شود زیرا گناهان سال قبل را محو می‌کند، اگر کسی متوجه نبود و در طول روز یادش آمد پس باقیماندۀ روز را روزه بگیرد۶. به عایشه ب گفته شد که علیس به روزه گرفتن عاشورا امر می‌نماید! عایشه ب فرمود: علی از همه به سنت پیامبر ص داناتر است[۷۲] . روایات فوق و دیگر روایات دلالت به حرص این صحابی جلیل القدر به روزه گرفتن عاشورا می‌نماید.

بعضی از یاران پیامبر ص مانند عبدالله بن مسعود و عائذ مزنی و عبدالله ابن عمر ش أجمعین روزه گرفتن عاشورا را ترک نموده بودند ولی روایاتی وجود دارد که آنها اینروز را روزه می‌گرفتند، و علت و انگیزۀ روزه نگرفتن آنها اینست که نمی خواستند منزلت و مرتبۀ روزۀ عاشورا بلندتر از رمضان گردد لذا گاهی روزه می‌گرفتند و گاهی ترک می‌کردند تا به مردم بفهمانند که روزۀ عاشورا اختیاری و نفلی است[۷۳] .