٩- باب: قَولِ النَّبِيِّ ج: «لاَ نَکْتُبُ وَلاَ نَحْسُب»
باب [٩]: این قول پیامبر خدا ج که: «نوشته نمی‌کنیم و حساب نمی‌کنیم»
٩۳۱- عَن ابْنَ عُمَرَ ب، عَنِ النَّبِيِّ ج أَنَّهُ قَالَ: «إِنَّا أُمَّةٌ أُمِّيَّةٌ، لاَ نَكْتُبُ وَلاَ نَحْسُبُ، الشَّهْرُ هَكَذَا وَهَكَذَا» يَعْنِي مَرَّةً تِسْعَةً وَعِشْرِينَ، وَمَرَّةً ثَلاَثِينَ [رواه البخاری: ۱٩۱۳].
٩۳۱- از ابن عمرب به نقل از پیامبر خدا ج روایت است که فرمودند: «ما [مردم عرب، و یا قوم قریش، و یا همۀ امت] امت نا خوانی هستیم، نه نوشته می‌کنیم و نه حساب می‌نمائیم، ماه این‌چنین و این‌چنین است».
یعنی: گاهی بیست و نُه روز است، و گاهی سی روز
.
[۲۸۳] از احکام و مسائل متعلق به این حدیث آنکه:
صفت نا خوانی برای عرب‌ها و یا برای این امت، صفت واقعی است نه صفت لازمی، به این معنی که مردم عرب در زمان پیامبر خدا ج مردم نا خوانی بودند، ولی لازم نیست که باید همیشه نا خوان بمانند، بلکه خواندن و تعلم طوری که از نصوص دیگر دانسته می‌شود از ضروریات دین اسلام است، و این آیۀ مبارکه شاهد گویای این مدعا است، خداوند متعال می‌فرماید:﴿هُوَ ٱلَّذِي بَعَثَ فِي ٱلۡأُمِّيِّۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ﴾ یعنی: خداوند آن ذاتی است که رسولی را از میان مردم نا خوان بر انگیخت، تا آیاتش را برای آن‌ها بخواند، و منزه‌شان دارد، و کتاب وحکمت را برای آن‌ها بیاموزد، اگرچه پیش از این، در گمراهی آشکاری بودند، بنابراین اگر روزی خواننده و نویسنده شدند، و توانستد به طریق دیگری از نو شدن ماه آگاهی یابند، می‌توانند باشرائط معینی از آن طریق حکم به نو شدن و یا نو نشدن ماه بکنند.
قرآن کریم 